GEBELİKTE VE GEBELİK SONRASI DÖNEMDE PELVİK TABAN REHABİLİTASYONU
Gebelik ve vajinal doğum ,üriner ve fekal inkontinans(idrar ve dışkı kaçırma) ve genital prolapsus (sarkma) gibi pelvik taban problemlerinin gelişimi ile ilişkilidir.Bunun yanısıra pelvik eklem disfonksiyonları ve pelvik ağrı gebelikte ve gebelik sonrasında yaygın olarak görülen pelvik problemlerdir.
Pelvik taban kas eğitimi,kas tonusu,kuvveti,koordinasyonu ve dayanıklılığını iyileştirerek üriner inkontinans şikayetlerini azaltır.Kas kuvvetlendirme çalışmalarında biyofeedback,elektrik stimülasyonu veya vajinal konlardan destek alınabilir.Bu nedenle,gebeliğin ilerleyen dönemlerinde ve doğum sonrası dönemde inkontinansı önlemek ve inkontinansı olan kadınlarda ise tedavi etmek amacıyla gebelikte pelvik taban kas egzersizleri yapılmalıdır.
Ayrıca pelvik tabanın doğumda önemli bir fonksiyonu vardır; bebeğin doğum kanalından kolayca geçebilmesi için mümkün olduğunca gevşek olmalı,ayrıca idrar tutmayı engelleyecek kadar da güçlü olmalıdır. Dolayısıyla gebenin, hamilelik süresince pelvik taban kaslarından haberdar olup bir pelvik taban fizyoterapistiyle birlikte bu kasları doğru zamanda gevşetmeyi öğrenip kuvvetlendirmesi son derece önemlidir. Dolayısıyla gebelikte ve/veya gebelik sonrasında gebelerde/annelerde pelvik problemlerin gelişimini önlemek ve/veya tedavi etmek için pelvik taban fizyoterapistiniz tarafından kapsamlı bir değerlendirmeyi takiben bireye özel egzersizler uygulanır.
HAMİLELİKTE EGZERSİZ YAPMAK NEDEN ÖNEMLİDİR ?
Egzersiz , hamilelik döneminde de sağlığı korumak için esastır.
Yapılan araştırmalarda hamilelik döneminde egzersiz yapmanın kontraendikasyonları dışında riskli olmadığını göstermektedir. Aksine egzersizin hem anne hem de bebek için birçok faydası vardır.
GEBELİKTE EGZERSİZİN AMAÇLARI
· Fiziksel kondisyonun korunması
· Postür bozukluklarının önlenmesi
- Sırt/bel ağrısının azaltılması
- Gebelikte idrar kaçırma şikâyetini azaltılması
· Dolaşım ve sindirim işlevlerinin düzenlenmesi
· Maternal (annenin) kilo kontrolünün sağlanması
· Doğum için gereken kas aktivitesinin desteklenmesi
· Doğum sırasında olası komplikasyonların azaltılması
· Doğum süresinin kısaltılması
· Gestasyonel (hamilelik) diyabetin önlenmesi
· Postnatal (doğum sonrası) iyileşmenin hızlandırılması
· Sosyal etkileşiminin sağlanması
· Sosyal ve psikolojik açıdan iyilik hissinin arttırılması
GEBELİKTE EGZERSİZİN KAPSAMI
· Postür eğitimi ve doğru vücut mekaniklerinin öğretilmesi
· Kuvvetlendirme eğitimi (üst ekstremite, alt ekstremite, abdominal)
· Pelvik taban rehabilitasyonu
· Kardiovasküler enduransın korunması için aerobik egzersiz programı
· Ödem, varis ve krampları önlemek için kuvvetlendirme ve eğitim
· Gevşeme ve solunum tekniklerinin öğretilmesi
Egzersiz programı, doktorunuzdan onay aldıktan sonra 13-15. haftadan itibaren detaylı bir değerlendirme yapıldıktan sonra fizyoterapist eşliğinde kişiye özel olarak uygulanmaktadır.
GEBELİKTE YAPILAN EGZERSİZİN YARARLARI
Gebelik sırasında kadın vücudunda doğal adaptasyonlar ve değişiklikler meydana gelir.Vücutta oluşan çeşitli değişiklikler,gebelik ve doğum, anne ve çocuğun gelecekteki iyilik halini belirleyebilmektedir.Kimi zaman zorlu geçen bu süreçte uygun düzenli egzersizin gebe, bebek ve bebeğin gelecekteki yaşamı için birçok olumlu etkisinin olduğu kanıtlanmıştır.
· Obez olan veya olmayan kadınlarda gestasyonel diyabet riskinin azaltır.
· Yağsız kas kütlesi ve kas kuvvetini arttırır.
· Preeklampsi,hipertansiyon ve sezaryen oranlarını azaltır.
· Doğum için gereken kas aktivitesini destekler.
· Doğumu kısaltmaya yönelik potansiyelin geliştirilmesine yardımcı olur.
· Doğum sonrası iyileşmeyi hızlandırır.
· Genel iyilik halinin artmasını sağlar.
· Uykunun düzenlenmesine yardımcı olur.
· Anksiyetenin azalmasını sağlar.
· Kemik yoğunluğu kaybını azaltır.
· Bel ağrısı ve diğer fiziksel rahatsızlıkların azalmasına yardımcı olur.
· Kilo kontrolünü sağlar.
Ancak gebe olmayan populasyona kıyasla gebelikte yapılan egzersizlerde dikkate alınması gereken özel noktalar vardır.
GEBELİKTE VE GEBELİK SONRASI DÖNEMDE DİASTAZİS RECTİ ABDOMİNİS
(KARIN KASLARININ AYRILMASI)
Hamilelik ve doğum kadın için eşşiz bir deneyimdir ve vücutta bir dizi olağanüstü değişimler meydana gelir. Doğum sonrasında annenin karın kaslarındaki değişim bunlardan biridir.Karın kaslarının ayrılması (Diastazis Recti Abdominis) hem gebelikte hem de gebelik sonrasında kadınları yaygın olarak etkileyen bir sağlık sorunudur.
Karın kaslarındaki değişim hamilelikte hormonal olarak başlar.Bazı hormonlar vücudu hamileliğe ve doğuma hazırlamak için eklemlerin, kas ve bağ dokusunun yeterli şekilde esnemesini sağlar. Bu esneme karın kaslarında da meydana gelir. Artan rahim hacmi için karın kaslarının bu şekilde yana açılması ve bu bağın esnemesi bebeğin karna yerleşmesi için fizyolojik bir süreçtir. Bu kaslar arasındaki ayrılma yaklaşık olarak gebeliğin 2.üç ayında başlar ve doğuma kadar devam eder. Kadınların çoğunda karın ayrılması doğum sonrası dönemde kendiliğinden düzelebilmektedir.Kendiliğinden düzelmeyen kişilerde cerrahi veya cerrahi dışı yöntemlerle tedavi edilebilmektedir.
Karın kaslarının ayrılmasına ; gebelik,sezaryen, çoklu doğum( ikiz, üçüz gibi) ,bebeğin doğum ağırlığının yüksek olması,kollajen yapı bozukluğu,ciddi vücut ağırlığı kayıpları ve abdominal cerrahi yöntemler gibi farkli faktörler neden olabilmektedir.
Doğumdan sonra diastasis recti ile karın dışa -öne ve aşağı doğru çıkar ve doğum sonrası kalan bu karın görüntüsü anneyi kozmetik açıdan rahatsız eder. Sadece dış görünüş açısından değil karın ayrılması durumunda bağırsaklar iyi desteklenmediği için kronik kabızlık da gelişebilir, karın kası desteği iyi olmadığı için bel problemleri olabilir, iç karın kası pelvik tabanla beraber çalıştığı için zamanla pelvik tabanın fonksiyonlarını azaltıp idrar kaçırma sorunlarına yol açabilir ayrıca solunumda karın kası desteği olmadığı için solunum göğüs solunumu olarak kalır ki bu da yeterli gevşeme sağlamaz kalitesiz bir solunum oluşur.
Tedavide cerrahi dışı yöntemlerde detaylı bir değerlendirmeden sonra sizlere özel olarak fizyoterapist eşliğinde egzersiz programı planlanır.
Gerekli duyulursa kinezyo bantlama ile tedavi desteklenir.
