Beslenmenin IVF başarısına etkisi

07 Kasım 2025 OP.DR ALİ ATA ÖZDEMİR

1. Beslenmenin IVF başarısına etkisi

• Araştırmalar, Akdeniz tipi beslenmenin (sebze, meyve, tam tahıl, bakliyat, balık, zeytinyağı, kuruyemiş; düşük işlenmiş gıda ve trans yağ) daha iyi oosit kalitesi, embriyo sayısı ve gebelik oranlarıyla ilişkili olduğunu göstermektedir.

• Rafine karbonhidrat, trans yağ ve şeker tüketimi ise doğurganlığı olumsuz etkiler.

• Hem kadın hem erkek için beslenme ve vücut ağırlığı, embriyo gelişimi ve gebelik sonuçlarını etkiler.

2. Kadın için öncelikler

A. Enerji ve kilo dengesi

• Sağlıklı kilo aralığı (BMI) IVF başarısı için önemlidir.

• IVF öncesi dönemde aşırı kalori kısıtlaması yapılmamalıdır; bu hormonal dengeyi bozabilir.

B. Günlük beslenme örüntüsü

1. Sebze ve meyve: günde 5–9 porsiyon, özellikle renkli olanlar → antioksidan, folat, polifenol kaynağı

2. Tam tahıllar ve baklagiller: kan şekerini dengede tutar

3. Protein: 1.0–1.2 g/kg/gün (balık, tavuk, yumurta, yoğurt, mercimek)

4. Yağ: zeytinyağı, avokado, ceviz, badem; haftada 2–3 kez yağlı balık

5. Kaçınılması gerekenler: işlenmiş gıdalar, margarin, şekerli içecekler

C. Temel mikrobesinler

• Folat (B9): 400–800 mcg/gün, tercihen prenatal vitaminle

• D vitamini: düşükse 1000–2000 IU/gün; laboratuvar testiyle izlenmeli

• Omega-3 (EPA/DHA): haftada 2–3 balık yemeği veya 1 g/gün takviye

• Demir & iyot: genellikle prenatal vitaminlerle karşılanır

• Koenzim Q10 (CoQ10): 35 yaş üstü veya azalmış yumurtalık rezervinde 200–300 mg/gün (2x) 2–3 ay süreyle önerilebilir

3. Erkek için öncelikler

A. Yaşam tarzı ve diyet

• Akdeniz tipi beslenme sperm kalitesini artırır.

• Sigara, alkol ve uykusuzluk sperm DNA bütünlüğünü bozar.

• Düzenli egzersiz ve yeterli uyku önemlidir.

B. Temel mikrobesinler

• Çinko, selenyum, folat, C ve E vitamini: sperm üretimi ve antioksidan savunma için gerekli

• L-karnitin: sperm hareketliliği ve DNA bütünlüğünü destekler

• Koenzim Q10: 100–200 mg/gün → sperm sayısı ve hareketliliğinde artış sağlayabilir

• Yüksek doz çoklu antioksidan karışımlar: 2025’teki büyük bir çalışmada IVF sonuçlarını artırmadığı gösterilmiştir; gereksiz yüksek dozlardan kaçınılmalıdır.

4. Uygulamalı 3 Günlük IVF Dostu Beslenme Planı

1. Gün

• Kahvaltı: Yoğurt + yaban mersini + ceviz + tam tahıllı ekmek

• Öğle: Mercimek çorbası + salata + tam tahıllı ekmek

• Ara: Havuç & humus

• Akşam: Somon, kinoa, brokoli + zeytinyağı-limon sos

2. Gün

• Kahvaltı: Sütlü yulaf + chia tohumu + elma + tarçın

• Öğle: Nohut-ton balıklı salata + zeytinyağı

• Ara: Meyve + badem

• Akşam: Tavuk sote + tam tahıllı makarna + salata

3. Gün

• Kahvaltı: 2 yumurta + ıspanak + domates + tam tahıllı ekmek

• Öğle: Tavuklu tam buğday lavaş + avokado + sebze

• Ara: Kefir veya yoğurt + tohumlar

• Akşam: Karides + esmer pirinç + sebze güveç

5. Önerilen Takviyeler

6. Klinik düzeyde kontrol edilmesi gerekenler

• D vitamini, ferritin, B12, tiroid (TSH), açlık glukoz-insülin

• PCOS veya endometriozis varsa düşük glisemik indeksli ve antiinflamatuar beslenme planı

• Tüm takviyeler IVF merkezine bildirilmelidir (ilaç etkileşimleri olabilir).

🔹 Sonuç (TL;DR)

• Akdeniz tipi beslenme: taze sebze, meyve, tam tahıl, balık, zeytinyağı

• Kadın: prenatal + D vitamini + omega-3 + CoQ10

• Erkek: Akdeniz diyeti + multivitamin + CoQ10 + L-karnitin

• Her iki partner: kilo ve stres kontrolü, iyi uyku, düzenli egzersiz