Cinsel hayatın çekici olmasında arzu, istek ve zevk almak kadar acı duygusunun da yeri vardır. Cinsel etkinliğin şekline göre ve kişiden kişiye değişebilen acı duygusunun talep edilmesi de oldukça doğaldır. Çünkü acı duyma ile cinsel zevk arasında çok yakın bir ilişki ve benzerlik vardır. Hatta acı veren birtakım sevişme hareketleri zevkin doruklarındayken bile hazzı arttırabilir. Cinsel coşkuyla kendilerini kaybetmiş çiftlerde, bir an, büyük acı çekmekte olan kişilerin yüz ifadesi görülebilir. Bu ifade acı nedeniyle değil yoğun haz duygusundan kaynaklanır.
Bilgisizlik ya da yetersiz cinsel eğitim nedeniyle “öğretilen” acılar, sıklıkla cinsel birleşmeye karşı bir "acı duyma korkusu" refleksine neden olur. Kişi zamanla cinsel birleşmelerden bir zevk alamaz ve yalnızca acı duyar bir duruma gelir. Nedeni de bu acı duyma korkusudur. Fakat bu durum gerçek hastalık nedeniyle meydana gelen acılardan ayırt edilmelidir.
Cinsel ilişki sırasında ya da sonrasında acı duyulmasına "disparoni" denir. Her iki cinste de görülebilir. Aktif cinsel hayatı olan insanların büyük bir bölümü hayatlarının herhangi bir döneminde ilişki sırasında ağrı duyabilirler. Ama disparoni daha çok kadınlarda görülür. Kadınlar ağrıyı, "genital bölgede basınç", "yırtılma" veya "yanma hissi" olarak tarif ederler. Bu sorun çiftler arasında hayal kırıklığı yaratır, cinsel isteksizliğe ve özgüven azalmasına yol açabilir. Bu ağrı duyma hissi tekrar eder ve her geçen gün artarak devam ederse profesyonel yardım alınmalıdır.
Disparonisi olan kadınlar sıklıkla vajina, klitoris, iç ve dış dudaklarında ağrı duyabilirler. Bazı kadınlar ise vajina girişinde yüzeysel bir acı duymakla birlikte, penisin ileri girişlerinde daha derin acı duyabilirler. Genellikle bu acının verdiği korku ile ilişki sırasında, vajinal kasların, penisin içeri girmesine engel olacak kadar sıkı şekilde kasılmasıyla seyreden ve "seconder vajinismus" denen klinik tabloya maruz kalabilirler.
Disparoni Tipleri
- Primer - Birincil Disparoni: Şikâyetler ilk cinsel ilişki deneyiminden beri vardır.
- Seconder - İkincil Disparoni: Şikâyetler sonradan ortaya çıkmıştır.
- Yüzeyel Disparoni: Vajina girişinde ortaya çıkan ağrıdır. Daha çok kızlık zarının yapısal olarak sert olması, menopoz döneminde dokuların esnekliklerini yitirmelerinden dolayı meydana gelen tahriş ve tam ıslanma olmadan ilişkiye girme gibi nedenlere bağlı olarak meydana gelir.
- Derin Disparoni: Penisin girmesiyle birlikte vajinanın derinlerinde ortaya çıkan ve alt karın bölgesinde yaygın olarak hissedilen bir ağrıdır.
Tıbbî ve seksüel hikâye, jinekolojik muayene, acının yeri, süresi ve ilişki sonrasında ne kadar sürdüğü, hissedilen acının genital organlara dokunmakla mı yoksa penis girişiyle mi olduğunu ayırt etmek disparoni tanısı koyabilmek için önemli kriterlerdir.
Disparoni çok basit bir anatomik problemden karmaşık psikososyal nedenlere kadar birçok etkene bağlı olarak gelişebilir. Disparoni, kronik pelvik ağrı yani müzmin kasık ağrısının özel bir formudur. Bu nedenle sadece üreme organı kaynaklı olabileceği gibi, sindirim sistemi hastalıkları, böbrek ve idrar yolları hastalıkları, kas-iskelet sistemi hastalıkları gibi üreme organları dışındaki diğer bölgelerden de kaynaklanabilmektedir.
Disparoni Nedenleri
- Cinsel eylem konusunda endişe duyan kadınlarda görülen istem dışı kasılmalar
- Korku, kaygı, konversiyon reaksiyonları
- Partnerle uyumsuzluk
- İlk ilişkinin yarattığı psikolojik travma
- Ön sevişmenin kısa sürmesi ve yeterli ıslanma olmadan cinsel ilişkiye girilmesi
- Kızlık zarının yapısal olarak sert olması
- Kadın üreme organlarıyla ilgili ameliyat geçirenler
- Vajina kubbesinde cerrahî veya radyoterapi nedeniyle ortaya çıkan değişiklikler
- Genital organlardaki kitle veya tümörler
- Vajinada yabancı cisimlere karşı gelişen alerjik yanıt
- Vajinadaki doğumsal anomaliler
- Vajina ön veya arka duvarının sarkması
- Menopoz döneminde dokuların esnekliklerini yitirmeleri nedeniyle meydana gelen tahriş
- Üretra veya mesaneye ait lezyonlar
- Hemoroid, fistül ve fissür gibi anüs ve rektum bölgesi hastalıkları
- Kabızlık
- Sindirim sistemi hastalıkları
- Epizyotomi nedbeleri
- Endometriozis
- Geçirilmiş pelvik kırıklar
- Enflamatuar barsak hastalıkları
- Antihistaminikler vb. ilaçların yan etkileri
- Sentetik iç çamaşırları, spermisitler ve vajinal yıkama materyallerine karşı oluşan alerjik durumlar
Tanı İçin Kullanılan Testler
- Genel ve jinekolojik muayene
- Ultrasonografi
- Vajinal kültür
- Pap smear
- İdrar kültürü
- Kolposkopik inceleme
- Biopsi
- Laporoskopik inceleme
Tedavi
- Cinsel bilgilendirme
- Cinsel terapi
- Cinsel egzersizler
- İlaç veya cerrahi tedavi
Korunma Yolları
- Tek eşli cinsel hayatı tercih etme
- Cinsel ilişkiden sonra işeme
- Tuvalet sonrası cinsel organı önden arkaya doğru silme
- Prezervatif kullanma
- Vajinal kayganlaştırıcı krem kullanma
- Genital bölgeyi mümkün olduğunca terden ve nemden uzak tutma
- Sık sık iç çamaşırı değişme
- Yüzme sonrasında ıslak mayoyu hemen değiştirme
- Rahat ve bol giysiler giyme
- Pamuklu iç çamaşırı kullanma
